Wielu z nas stresuje się na samą myśl o corocznej konieczności wypełnienia formularzy PIT. Jednak dobrze jest samemu się tym zająć, aby poznać zasady rządzące opodatkowaniem naszych dochodów, a także to, kiedy zgodnie z prawem możemy podatku nie zapłacić. Ile wynosi podatek dochodowy? Jak obliczyć kwotę wolną od podatku i dlaczego nie jest stała?
Podatek dochodowy, podatek od zysku, działalność gospodarcza
Obecnie w Polsce obowiązuje degresywny podatek dochodowy, co oznacza, że im mniej zarabiamy, tym mniejszy procent podatku zapłacimy. W takim systemie niebagatelną rolę odgrywa właśnie kwota wolna od podatku, jako że sam podatek dochodowy dla osób fizycznych ma dwie wysokości – 17% oraz 32%. Natomiast kwotę wolną od podatku ustalamy na podstawie czterech progów wysokości dochodu. Z kolei podatek od zysku, który obejmuje między innymi dochody z obrotu papierami wartościowymi, wynosi stałe 19% i nie podlega ono zmniejszeniu poprzez kwotę wolną od opodatkowania.
W przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą, opodatkowanie dochodu również wynosi w zależności od jego wysokości, 17% lub 32%. Jednak przedsiębiorcy są dodatkowo zobowiązania do wpłacania zaliczki na podatek dochodowy w wybranej przez siebie formie – miesięcznie, co kwartał, lub w wersji uproszczonej, w której wysokość comiesięcznej zaliczki jest ustalana na podstawie dochodów, które dana działalność gospodarcza przyniosła dwa lub trzy lata wcześniej.
Istnieje również możliwość zarobkowania pracą rzemieślniczą, jak na przykład sprzedaż ręcznie wykonywanych przedmiotów ozdobnych i użytkowych, której nie musimy rejestrować jako działalności gospodarczej. Dzieje się tak w przypadku, kiedy dochód z niej nie przekracza połowy płacy minimalnej. Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą mogą również zdecydować się na podatek liniowy o stałej wysokości 19%.
Kwota wolna od podatku i jak ją obliczyć
Najprościej mówiąc, kwota wolna od podatku to roczny limit zarobków, po przekroczeniu którego jesteśmy zmuszeni zapłacić podatek PIT. Różni się ona w zależności od wysokości dochodu, a także jej wysokość i zasady obliczania wielokrotnie podlegały zmianom. Skupmy się na tym, jak obliczyć kwotę wolną od podatku, która będzie obowiązywała podczas rozliczania PIT-u za rok 2021.
Najpierw wyliczamy podstawę, czyli od sumy naszych przychodów odejmujemy koszty ich uzyskania. Jeśli podstawa wynosi mniej niż 85 528 złotych, obowiązujący nas podatek to 17% podstawy; jeśli wynosi więcej, jesteśmy zobowiązani zapłacić 17% od tej sumy, czyli 14 539 złotych, oraz 32% od nadwyżki. Kiedy wyliczymy należną kwotę podatku, możemy przejść do kwoty z podatku zwolnionej.
W przypadku kwoty wolnej od podatku mamy cztery progi, dla których różnie ją obliczamy. Przy pierwszym progu, do 8 000 złotych, kwota wolna od podatku wynosi 1360 złotych. Przy drugim progu, do 13 000 złotych, musimy odjąć od 1360 złotych kwotę obliczoną według wzoru 834,88 x (podstawa – 8 000) podzielone przez 5 000. Próg trzeci, do 85 528 złotych, ma stałą kwotę wolną od podatku w wysokości 535 złotych 12 groszy, natomiast przy ostatnim progu również korzystamy ze wzoru, od 525,12 odejmujemy kwotę 525,12 x (podstawa – 85 528) podzielone przez 41 472. Jeśli nasze dochody przekraczają ostatni próg, nie jesteśmy w żaden sposób zwolnieni od podatku PIT.
